Artykul jest poswiecony stosunkowo trwalemu podzialowi funkcjonujacemu w ramach produkcji wiedzy miedzy najbardziej rozwinietymi krajami Europy Zachodniej a krajami Europy Srodkowej i laczy go z róznicami historycznymi zachodzacymi (zarówno w okresie komunistycznym, jak i postkomunistycznym) miedzy gospodarkami, spoleczenstwami oraz systemami szkolnictwa wyzszego i badan naukowych w dwóch czesciach Europy. Pokazuje, ze dziedzictwo okresu komunistycznego w czterech najwiekszych gospodarkach naszego regionu (Polska, Czechy, Slowacja i Wegry) ma duze znaczenie dla terazniejszosci i przyszlosci obydwu systemów. Jednoczesnie duze znaczenie odgrywa dziedzictwo okresu postkomunistycznego, zwlaszcza pierwszej dekady po upadku komunizmu, kiedy to uniwersytety naszego regionu staly sie mniej zaangazowane w tradycyjna produkcje wiedzy i bardziej zaangazowane w ksztalcenie w systemach gwaltownie przechodzacych procesy umasowienia. W czesci drugiej artykul zajmuje sie rola komunistycznego i postkomunistycznego dziedzictwa w produkcji wiedzy, a w czesci trzeciej krótko analizuje reformy szkolnictwa wyzszego i skromna obecnosc uniwersytetów srodkowoeuropejskich w globalnych i europejskich rankingach uniwersyteckich. Najwazniejsza czesc artykulu stanowia czesci 4 i 5, w których poddajemy pod dyskusje zwiazki miedzy produkcja wiedzy, konkurencyjnoscia gospodarcza oraz otoczeniem regulacyjnym, w którym funkcjonuja uniwersytety i firmy opierajace swoje funkcjonowanie na wiedzy. Dyskusja w czesciach 4 i 5 opiera sie na miedzynarodowych porównaniach konkurencyjnosci gospodarczej z prostego powodu: sektory szkolnictwa wyzszego i innowacji staly sie nieodlaczna czescia globalnych rankingów konkurencyjnosci, a uniwersytety potencjalnie, w ramach coraz silniejszego w ostatnich dwudziestu latach dyskursu gospodarki opartej na wiedzy i dyskursu wagi ekonomicznej uniwersytetów (knowledge economy i economic relevance) staja sie stopniowo czescia proponowanych rozwiazan aktualnych problemów gospodarczych w Europie.